Ngày nay, Jeep là một hãng xe với những dòng xe địa hình đình đám, những cái tên như là Rubicon, Gladiator, Cherokee. Nhưng những chiếc xe thương mại này, mặc dù là thế hệ kế tục với cái tên Jeep, nhưng chiếc xe Jeep lịch sử lại khác hoàn toàn, sự ra đời của nó trên một bối cảnh rất phức tạp và cái tên Jeep vốn không phải là của hãng Jeep như bây giờ.

Xe trinh sát địa hình 1/4 tấn Jeep Willys MB hay Ford GPW là sản phẩm của hợp tác giữa Willys và Ford, nó là kết quả của quá trình phát triển một chiếc xe dẫn động bốn bánh đa dụng, thay thế cho các loại vận tải cũ kỹ từ thế chiến thứ nhất như mô tô, xe cũ, và xe ngựa theo yêu cầu của quân đội Mỹ.

Jeep nhanh chóng trở thành một chiếc xe thay thế hầu hết các chức năng từ hậu cần cho đến kỵ binh. Thiết kế của nó linh hoạt và được tận dụng những thay đổi nhỏ nhằm phục vụ nhiều mục đích khác nhau trên chiến trường.

Quân đội Mỹ đã sản xuất khoảng 650.000 chiếc Jeep trong thế chiến và số lượng lớn trong số đó cung cấp cho quân đội đồng minh thông qua chương trình Lend-Lease.

Với mức độ sử dụng rộng rãi, jeep được tôn sùng như là một biểu tượng của chiến tranh. Tướng Eisenhower đã viết trong hồi ký của mình rằng hầu "hết các sĩ quan cấp cao đều coi nó là một trong năm thiết bị quan trọng nhất giúp Mỹ chiến thắng ở Châu Phi và Châu Âu". Tham mưu trưởng Lục quân, Tướng George C. Marshall gọi chiếc xe jeep là "Đóng góp vĩ đại nhất của nước Mỹ cho chiến tranh hiện đại". Nhà sử học Charles K. Hyde đã viết: "Ở nhiều khía cạnh, xe jeep đã trở thành phương tiện biểu tượng của Thế chiến thứ hai, với danh tiếng gần như thần thoại về sự dẻo dai, bền bỉ, và tính linh hoạt". Năm 1991, Willys MB được Hiệp hội Kỹ sư Cơ khí Hoa Kỳ chỉ định là Di tích Lịch sử Cơ khí Quốc tế, và vào năm 2010, Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ coi xe jeep là "một trong những thiết kế có ảnh hưởng nhất trong lịch sử ô tô".

Sau Thế chiến thứ hai, quân đội Hoa Kỳ tiếp tục sử dụng xe jeep trong Chiến tranh Triều Tiên, Chiến tranh Việt Nam và các cuộc xung đột khác, cho đến khi nó dần bị loại bỏ bởi các mẫu xe mới: Willys MC năm 1949 và Willys MD năm 1952. Năm 1960, Ford đã thiết kế lại với mẫu Jeep M151. 

Bản thiết kế đầu tiên - Xe trinh sát Bantam

Vào đầu những năm 1930, Ban Bộ binh Fort Benning bắt đầu quan tâm đến việc Quân đội Anh sử dụng chiếc ô tô Austin 7 nhỏ bé làm xe trinh sát. Khi American Austin phá sản thì American Bantam đã mua lại và đã cải tiến chiếc xe này, sau đó cho Lực lượng Vệ binh Quốc gia Pennsylvania mượn để diễn tập, chúng đã được đánh giá cao về độ tin cậy và kinh tế. 

Cuối tháng 6 năm 1940, sau một cuộc gặp gỡ giữa những người đứng đầu Bantam với chỉ huy trưởng Bộ binh và Kỵ binh cho việc đề xuất cải tiến chiếc xe này cho quân đội Mỹ. Do tình hình cấp bách của chiến tranh ở châu Âu, các nhà thầu chỉ có 49 ngày để ra nguyên mẫu và 75 ngày để hoàn thành thử nghiệm trên 70 phương tiện. Quân đội cũng đưa ra những yêu cầu khắt khe: xe dẫn động bốn bánh dành cho tổ lái 3 người, chiều dài cơ sở không quá 1.91m, động cơ có khả năng tạo 115Nm, và khó nhất là trọng lượng không tải chỉ cho phép 580-590kg.

Có 3 công ty dự thầu là American Bantam, Willys-Overland, và Ford. Tuy nhiên, chỉ có American Bantam cam kết cung cấp mẫu thử nghiệm đúng hạn, và 8 mẫu thử với cái tên BRC 60 (còn gọi là BRC pilot) đã được giao cho quân đội.  Chiếc xe đáp ứng tất cả các tiêu chí của Quân đội ngoại trừ trọng lượng xe và mô-men xoắn động cơ, tuy nhiên nó vẫn được nó vẫn là tiền đề phát triển của Jeep.

Thêm một chi tiết khác là, khi mẫu thử BRC đầu tiên được công bố và có những thành công nhất định, dựa vào hình ảnh trên tạp chí, các kỹ sư người Nga cũng đã chế tạo thành công chiếc tương tự: xe trinh sát Gaz-64, chỉ trong vòng hơn 3 tuần.

Jeep đời đầu - hợp tác giữa Willys và Ford

Dựa trên quy mô yêu cầu của quân đội, American Bantam lại không đủ năng lực sản xuất, quân đội quyết định gửi các bản thiết kế của American Bantam cho Ford và Willys để 2 nhà thầu này tiếp tục hoàn thành mẫu thử nghiệm của họ. (chính phủ đã tuyên bố họ sở hữu mọi thiết kế nên American Bantam phải chấp nhận việc này).

Khi American Bantam bắt đầu sản xuất BRC 60 mark II thì Ford và Willys bắt đầu gửi các nguyên mẫu Willys "Quad" và Ford "Pygmy" cho quân đội. Cả 3 chiếc xe của 3 hãng đều được chấp nhận và đơn đặt hàng đưa ra là 1500 chiếc cho mỗi hãng, đồng thời yêu cầu về trọng lượng ban đầu không thực tế nên đã được duyệt ở mức 980kg. Chính phủ Mỹ cũng đã hứa hẹn cung cấp cho đồng minh Anh, Pháp, Liên Xô loại xe này thông qua chương trình Lend-Lease.

Vào ngày 22 tháng 1 năm 1941, Ủy ban Kỹ thuật Quân đoàn Tư lệnh đã tư vấn tiêu chuẩn hóa xe jeep ở tất cả các nhà sản xuất. Với sự chuẩn hóa đó thì chiếc xe của American Bantam đổi tên là BRC 40. Bantam BRC-40 của Mỹ là loại nhẹ nhất và nhanh nhẹn nhất trong ba mẫu, và Quân đội ca ngợi hệ thống treo, phanh tốt và khả năng tiết kiệm nhiên liệu cao. Tuy nhiên, do công ty không thể đáp ứng nhu cầu 75 xe mỗi ngày của Lục quân, các hợp đồng sản xuất cũng đã được trao cho Willys và Ford.

Trong khi đó, xe của Ford được đặt tên là Ford GP, "G" nghĩa là chính phủ (government), "P" là Ford chọn theo kích thước trục cơ sở của xe 80in, cái tên còn có một ý nghĩa khác là "General Purpose", và cái chữ GP được cho là nguồn gốc của cái tên Jeep, bên dưới chúng ta sẽ đề cập kỹ hơn. Thiết kế tổng thể của Ford có chất lượng tốt hơn, đây cũng là chiếc xe được sản xuất nhiều nhất trong 3 mẫu (4.458 chiếc). Tuy nhiên, nó có một nhược điểm là động cơ cải tiến từ động cơ máy kéo Model N của họ nên không đủ mạnh và tin cậy.

Willys-Overland sản xuất sau cùng nhất, họ thay đổi các chi tiết khá cẩn thận, và xe của họ đổi tên thành "MA" (tức model A). Đã có 1.555 chiếc MA được chế tạo, hầu hết đã chuyển cho Liên Xô. Thực chất hầu hết các xe đều chuyển cho đồng minh và đặc biệt là Liên Xô, chỉ còn lại vài trăm chiếc Bantam BRC và 1000 chiếc GP cho quân Mỹ.

Hoàn chỉnh thiết kế - Willys MB và Ford

Tháng 7 năm 1941, Bộ Chiến tranh Mỹ lại muốn tiêu chuẩn hóa lần nữa để chọn một nhà sản xuất duy nhất để đảm bảo đơn hàng 16000 xe. Lần này, Willys đã dành được hợp đồng nhờ vào thiết kế tích hợp những đặc điểm của Ford và Bantam, bên cạnh đó động cơ 60 mã lực (L134 "Go Devil") mạnh mẽ hơn rất được yêu thích. Xe có kiểu dáng thấp hơn, mui phẳng, rộng giống Ford, đèn pha chuyển sang phía dưới mui xe, được che chắn qua lưới tản nhiệt, mẫu mới này có tên gọi là "MB".

Bản thân jeep khi được sản xuất hàng loạt cũng đã mang đến những công nghệ mới trên ô tô. Lần đầu tiên xe dẫn động bốn bánh được trang bị hộp số phụ và khớp đồng tốc giữa trục dẫn động và bánh trước.

Willys Overland cũng không bắt kịp tốc độ sản xuất mà quân đội mong muốn, do đó Ford cũng được trao quyền sản xuất 30.000 chiếc với thiết kế y hệt jeep (mặc dù Ford có mong muốn thay thế dòng động cơ mạnh hơn của họ, nhưng bị từ chối). Bản do Ford sản xuất có tên là "GPW" với chữ "W" đại diện cho Willys.

Trong thế chiến hai, Willys sản xuất khoảng hơn 360.000 xe jeep, Ford sản xuất khoảng 280.000 chiếc. Bantam sau đó ngưng sản xuất jeep và chuyển sang sản xuất rơ-moóc cho jeep. 

Về cơ bản thì jeep của Ford và Willys hoàn toàn giống nhau, nhưng do điều kiện chiến tranh, dây chuyền lắp ráp thì cũng có những chi tiết khác biệt giữa 2 chiếc xe này và giá trị của nó chủ yếu là dành cho các nhà sưu tập đánh giá. Ví dụ: những chiếc Ford GPW đầu tiên có khung thiết kế Willys và vào cuối năm 1943, một số GPW đi kèm với thân xe Willys chưa sửa đổi; và vào năm 1945, Willys đã sản xuất một số MB với hệ thống xả bùn sâu, cần gạt nước kính chắn gió chân không và phanh tay kiểu Jeep CJ.

Xe Jeep thời Hậu chiến

Kiểu dáng của Jeep đã gây ảnh hưởng nhiều đến ngành công nghiệp ô tô, nhiều hãng ô tô lớn đã làm theo hình mẫu này, bao gồm cả hợp tác như Hotkiss hay Mitsubishi Jeep, hay bắt chước Toyota Land Cruiser, Nissan Patrol, Land Rover hay thậm chí chiếc kei car địa hình Suzuki Jimny cũng đã từng có thiết kế giống như jeep. 

Sự phổ biến, cùng sự hâm mộ của công chúng đã dẫn đến sự ra đời của Jeep CJ, chiếc xe bốn bánh dân dụng được sản xuất hàng loạt đầu tiên trên thế giới. 

Năm 1965, xe tải quân sự Kaiser Jeep M715 được phát triển dựa trên nền tảng của Jeep CJ, đây là dòng xe tải quân sự được sử dụng phổ biến trong chiến tranh Việt Nam. Dòng xe tải này hiện vẫn còn được phục vụ tại một số quốc gia, sản xuất bởi KIA Hàn Quốc.

Nguồn gốc của tên Jeep

Mặc dù có nhiều tranh cãi khác nhau về nguồn gốc của cái tên, trong thời gian tranh chấp nên ông chủ tịch Willys thời bấy giờ, ông Joe Frazer, cho rằng jeep là cách phát âm lắp bắp chữ GP. Tuy nhiên, sau đó ban xử lý quan hệ công chúng đã giải thích lại có lẽ do binh lính yêu thích nên đặt theo tên nhân vật Eugene the Jeep, hay đi khắp nơi trong phim hoạt hình Popeye.

Nhưng có lẽ dễ hiểu nhất từ jeep xuất phát từ cái từ GP (đọc là gee p, "geep" hay "jeep", tương tự như Humvee của HMMWV).

Phương tiện truyền thông sau đó cũng sử dụng từ Jeep trong các bài báo hay các nội dung tuyên truyền, chính việc này đã phổ biến cái tên, đặc biệt là một phim ngắn cổ động có tên "Tự truyện của một chiếc Jeep" năm 1943.

Có rất nhiều tranh chấp nổ ra để lấy cái Jeep, ban đầu Bantam đã được thừa kế cái tên đó vì là đơn vị đầu tiên đã đưa ra thiết kế. Nhưng American Bantam bị phá sản năm 1950, cuối cùng cái tên jeep đã thuộc về tay Willys cũng trong năm đó. 

Sau nhiều thương vụ mua bán, ban đầu là Chrysler mua lại American Motors, giờ đây thương hiệu Jeep đã thuộc quyền sở hữu của Stellantis.